Vijf fabels over onze houding – deel 1
Waarom rechtop zijn lichter kan dan je denkt
Veel mensen zien houding als iets wat inspanning vraagt: spieren aanspannen, rug recht, schouders naar achter, aandacht erbij. Maar een natuurlijke houding ontstaat niet door hard te werken. Het is een vorm van rechtop zijn die in ons zit opgeslagen, door duizenden generaties evolutie én door de manier waarop we als baby hebben leren zitten, staan en lopen. Ons lichaam weet eigenlijk precies hoe dat moet.
Toch krijgen veel mensen klachten wanneer ze lang in dezelfde houding blijven. Rugpijn, vermoeidheid, stijve schouders: het zijn vaak signalen van wat we statische klachten noemen. We zitten simpelweg veel meer dan goed voor ons is, en we zetten ons denken in om te “helpen” met rechtop staan of zitten. Maar juist dat denken kan de natuurlijke vorm van bewegen verstoren.
We proberen onze motoriek te sturen alsof het een simpel systeem is. Maar beweging is geen rekensom; het is een complex samenspel van spieren, botten, balans en gevoel. Als we dat proberen te regelen vanuit ideeën, hoe we denken dat we zouden moeten zitten of staan, raakt het contact met onze natuurlijke organisatie vaak kwijt.
Er bestaan daarom nogal wat fabels over houding. Fabels die maken dat we harder werken dan nodig, en minder steun voelen dan ons lichaam eigenlijk biedt.
In dit blog ga ik in op de eerste.
Fabel 1: “Ik moet me tegen de zwaartekracht in overeind houden.”
Veel mensen geloven dat rechtop zijn een strijd is tegen de zwaartekracht. Dat je jezelf moet optillen, aanspannen, dragen. En als je dat gelooft, ga je inderdaad veel méér spieren gebruiken dan nodig. Maar het mooie is: het hoeft helemaal niet.
Zwaartekracht is er namelijk vóór ons, niet tegen ons. Ze werkt op twee manieren tegelijk.
De ene kracht trekt je omlaag, richting de aarde. De andere kracht, de reactie van de grond, duwt je juist omhoog. Het oppervlak onder je voeten draagt je en geeft de kracht terug die nodig is om je op te richten. Ons skelet is ontworpen om die krachten moeiteloos te geleiden. Je spieren hoeven dat niet allemaal over te nemen.
Wanneer de spieren toestaan dat het skelet zijn werk doet, ontstaat een heel ander gevoel van rechtop zijn: minder inspanning, meer steun. Alsof je rust in jezelf, terwijl je spieren daardoor vrij zijn voor de bewegingen die je wenst.
We hebben dat ooit perfect geleerd. Kijk maar naar een baby die wil omrollen: het hele lichaam werkt mee. Gewicht verplaatst zich subtiel in de richting van de beweging, een arm of been zet een kleine impuls, en de rest volgt vanzelf. Eerst gaat dat nog schokkerig, later wordt het soepel en vloeiend. Spieren en zwaartekracht gaan samenwerken in plaats van elkaar tegenwerken.
In dit filmpje van baby Liv kun je dat prachtig zien. De beschrijvingen erbij lijken bijna op een feldenkraisles: aandacht, experiment, zachtheid en verwondering.
In mijn volgende blog ga ik in op de andere vier fabels.
Herken je jezelf in het idee dat je jezelf moet “overeind houden”? Of heb je een ander beeld van houding dat je weleens heeft vastgezet? Laat het me weten, ik hoor het graag.
