De Feldenkrais Methode onder de loep
Waarom deze manier van bewegen zoveel verandering brengt
Veel mensen die feldenkraislessen doen, merken al snel hoe hun bewegingen lichter worden, hoe pijnklachten verminderen en hoe er meer gemak ontstaat in het dagelijks leven. In mijn lessen zie ik dat telkens weer gebeuren. Maar wat ligt er eigenlijk achter deze methode? Welke ideeën vormden de basis van dit werk?
In dit blog neem ik je mee in de gedachtewereld van Moshe Feldenkrais, en in hoe zijn onderzoek zich ontwikkelde tot een methode die voor zoveel mensen een verschil maakt.
Een methode geboren uit noodzaak
Moshe Feldenkrais ontwikkelde zijn methode omdat hij zelf niet verder kon zonder verandering.
Een oude knieblessure maakte dat hij op een bepaald moment nauwelijks nog lopen. Zijn vraag was eenvoudig maar krachtig: “Hoe kan het dat mijn knie jarenlang goed functioneerde, en nu niet meer? Wat is er veranderd? En kan ik het proces omkeren?”
Hij ontdekte dat vrijwel alle bewegingseducatie ervan uitging dat zitten, staan en lopen er vanzelfsprekend al zijn. Maar dat klopt niet: we hebben die vaardigheden zelf geleerd. Als je ze ooit hebt geleerd, kun je dus ook opnieuw ontdekken hoe het lichter, efficiënter en natuurlijker kan.
Leren door voelen en bewegen
Feldenkrais observeerde hoe kinderen leren bewegen.
Hij zag dat nieuwe bewegingen langzaam ontstaan, in kleine variaties, spelend, onderzoekend en zonder druk. Niet door prestatie, maar door nieuwsgierigheid.
Het tempo is daarbij essentieel. Wanneer een kind iets nieuws ontdekt, gaat het langzaam. Zodra het voelt dat een beweging klopt, wordt het vanzelf sneller.
Dat werd een belangrijk uitgangspunt van de methode: bewegingen worden lichter wanneer je de tijd neemt om te voelen wat er gebeurt.
Bewegen, waarnemen, denken en voelen als een geheel
In Feldenkrais’ visie vormen bewegen, waarnemen, denken en voelen één samenhangend systeem.
In de Child’Space Training — waar dagelijks baby’s worden geobserveerd — zie je die vier elementen prachtig samen ontwikkelen.
Verander je één aspect, dan bewegen de andere drie mee.
Wanneer je dus een beweging lichter en preciezer maakt, verandert niet alleen je lichaam: je denken, je waarneming en je gevoel veranderen mee. Dat is precies wat veel mensen na een les ervaren.
Nieuwe verbindingen, nieuwe mogelijkheden
Volgens Feldenkrais gebruiken we maar een klein deel van ons werkelijke potentieel.
Wanneer je nieuwe bewegingsmogelijkheden onderzoekt, ontstaan ook nieuwe verbindingen in je hersenen. Dat maakt verandering duurzaam.
Voor veel mensen opent dat verrassende vermogens. Ik heb zelf ervaren hoe mijn vertrouwen in het spreken van vreemde talen veranderde tijdens mijn feldenkraistraining. Alsof het brein zich opnieuw organiseerde en ruimte maakte voor iets wat eerder moeilijk voelde.
Nieuw, onbekend en speels zijn daarom kernbegrippen in de Feldenkrais Methode.
Soms voelt een les als een puzzel; juist daardoor opent zich iets wat anders gesloten blijft.
Een oude Tibetaanse parabel
Feldenkrais sloot zijn boek Bewust worden door Bewegen af met een parabel die zijn visie prachtig samenvat.
Stel jezelf als een koets voor:
de passagiers zijn je wensen en dromen,
de paarden je spieren,
de koets je skelet,
en de koetsier je bewustzijn.
Wanneer de koetsier slaapt, trekken de paarden alle kanten op en komt de koets nergens echt aan. Maar wanneer de koetsier wakker is, met aandacht en richting, ontstaat er samenwerking. Alles beweegt dezelfde kant op.
Dat is precies wat Feldenkrais beoogde: dat je bewustzijn, je waarneming, je beweging en je voelen samenwerken, zodat je je leven vrijer en voller kunt vormgeven.