Hoe worden je bewegingen vloeiend en licht?

In onze gewoonten spannen we vaak ongemerkt veel meer spieren aan dan we hoeven. Dat maakt bewegingen minder makkelijk, stijver en hoekiger. Vaak is dat ook de onderliggende reden voor spier- en/of gewrichtspijn. Als we dat willen veranderen kunnen we kijken hoe bewegingen zijn georganiseerd.

Samenwerking tussen spieren

Elke beweging gebruikt een aantal samenwerkende spiergroepen.

  • De spieren die de beweging maken noemen we agonisten. Deze spieren maken de beweging door zich te verkorten. Zij regelen o.a. de richting in wat je doet.
  • Daarnaast heeft elke beweging een aantal spiergroepen, die in de tegenovergestelde richting werken. Die noemen we antagonisten. Zij moeten loslaten, vrijgeven, zich laten verlengen, stoppen met verkorten. Het tempo waarin dat gebeurt bepaalt mede de snelheid en de flow van de beweging, dus de vloeiendheid.

Deze samenwerking is wat we coördinatie tussen de verschillende spiergroepen noemen. Dat is een proces wat we meestal niet opmerken.

Een voorbeeld

Met een beweging wil ik dit samenspel heel duidelijk laten voelen:

P1010138Je ligt op je rug met je knieën opgetrokken. Je linker hand leg je achter je hoofd, zodat je je hoofd ermee kunt helpen optillen. Je rechter hand leg je om je linker knie, zodat die dichter bij je buik/borst komt. Dan beweeg je je linker elleboog en knie naar elkaar toe, waarbij ook je hoofd mee op komt en laat je jezelf weer terug komen. Dit herhaal je een aantal malen, terwijl je opmerkt wat er gebeurt.

Doordat de bewegingen de zwaartekracht als tegenkracht hebben, kunnen de tegenwerkende spieren hun regulerende werk laten rusten. De zwaartekracht als remmende en dus regulerende kracht is voldoende. Daardoor kun je nog preciezer voelen waar je actief bent en aanspant, in dit geval in de buigers, dus de spieren aan de voorkant. En je kunt voelen waar je mee geeft en vooral niet zou hoeven aanspannen. In dit geval de strekkers, dus de spieren aan de achterkant, onder anderen je lange rugspieren.

Gewoonten

Uit gewoonte spannen we vaak ongemerkt werkende en tegenwerkende spieren tegelijk aan. Dat wil zeggen dat de tegenwerkende spieren, hier de rug- en nekspieren in plaats van vrijgeven en verlengen, mee aanspannen. Ze blijven hun verkortende werking doen en geven zo ongewild weerstand aan de beweging. Die wordt daardoor zwaarder en vraagt meer spierkracht en energie dan nodig zou zijn als deze spieren wel zouden loslaten.

Ook is het bewegen van het skelet niet zo duidelijk voor je als beide spiergroepen tegelijk werken. En dat is wat je juist wel wilt: als de buigers actief zijn wil je ook dat de wervelkolom in de buigrichting beweegt en je rug dus rond wordt. Dat kun je voelen doordat de druk in de grond op bepaalde plekken toeneemt en dat andere delen, bijv. heup en schouder, van de grond bewegen.

Variaties

P1010137Door steeds een beetje de bewegingsrichting te wijzigen, bijvoorbeeld door linker elleboog en knie naar elkaar te bewegen of rechter elleboog en linker knie (zie foto) en visa versa of beide handen onder je hoofd en beide ellebogen en knieën naar elkaar toe, is het steeds op nieuw zoeken naar die samenwerking tussen voor- en achterkant. Door in de beweging nadruk te leggen op het voelen van lichtheid en de verandering ten opzichte van de vloer, gaan de spiergroepen steeds beter samenwerken. De beweging wordt geleidelijk lichter en gemakkelijker. De samenwerking tussen buigers en strekkers wordt beter en er ontstaat een betere coördinatie.

Effect van deze aandachtsvolle beweging

En als je dan weer zit en staat, merk je die veranderde samenwerking tussen je spieren doordat je houding spontaan anders is: er is een andere balans gekomen tussen voor- en achterkant, een ander gevoel van lengte misschien en ander gevoel van gemak in je rechtop zijn. Tijdens het lopen kun je de betere samenwerking merken als een lichter en beweeglijker lopen met meer souplesse.

emonstratie van een danseres

Een van de Feldenkrais trainsters, Ruthy Alon, was danser van beroep. Zij laat in een YouTube filmpje dit principe prachtig zien. Degenen die de feldenkraislessen bij mij of een collega gedaan hebben, herkennen ze terug in de film. Te vinden op YouTube: Ruthy Alon – Movement nature meant, part 1

YouTube voorvertoningsafbeelding

8 Responses to Hoe worden je bewegingen vloeiend en licht?

  1. elles slee 28-01-2013 at 15:12 #

    Dank je wel Tjitske voor je heldere toelichting. Leuk en leerzaam om te lezen. Ik kijk uit naar het volgende blog.
    hartelijke groet van Elles

  2. feldenkraiscentrumutrecht 02-04-2013 at 21:49 #

    Ha Elles, het loopt hier een beetje anders dan gepland. Volgende blog laat dus nog even op zich wachten. Ik ben vooral met de voorwaarden bezig. Ik was net iets te snel en enthousiast begonnen. Fijn dat je het hebt kunnen waarderen en hoor ook graag je reactie op het volgende blog en verder.
    Hartelijke groet, Tjitske

  3. Marleen 17-04-2013 at 20:20 #

    Hoi Tjitske,
    Gefeliciteerd met je eerste blog. Het is fijn om zo over de bewegingen die we in de lessen maken te lezen. Ga zo door! Groet, Marleen

    • feldenkraiscentrumutrecht 17-04-2013 at 21:20 #

      Ha Marleen,
      Dank je. Fijn te horen dat je het waardeert! Maar het gaat niet echt vanzelf. Ik verdwaal steeds in het programma. Het is een heel leerproces kwa techniek. En dan heb ik het nog niet eens over de tekst, e.d. Maar met nog wat geduld komt er meer! Hartelijke groet, Tjitske

  4. Ien van Uum 12-05-2013 at 07:09 #

    Hoi Tjitske, wat fijn dat ik nog in je bestand zit en je blog te lezen. Het herinnert me aan de fijne lessen bij jou, best al weer lang geleden. Ik wens je heel veel succes in je strijd met de techniek en kijk uit naar je volgende blog, heel hartelijke groet, ien

    • feldenkraiscentrumutrecht 12-05-2013 at 10:35 #

      Hallo Ien, als mijn verhaal dat kan oproepen ben ik extra blij! Dat het je doet herinneren aan de fijne feldenkraislessen, hoe lang geleden ze ook zijn geweest, is heel kostbaar. Van binnen is de herinnering er nog, je hoeft alleen maar her-innerd te worden. Fijn om van je te horen.
      Hartelijke groet, Tjitske

  5. Ton Sprenkels 07-10-2014 at 11:54 #

    Beste Tjitske,

    met belangstelling heb ik kennis genomen van je site erg leerzaam.
    Wij hebben ons als fabrikant ook gericht op de mogelijkheden van het menselijk lichaam en het staand/zittend dynamisch werken.

    Misschien is het interessant voor je of kom je ooit een werkplek tegen waar we wat kunnen betekenen voor je. http://www.swingseat.nl

    succes met alles, graag tot ziens!
    0642555163

    Ton Sprenkels

    • Tjitske de Boer 16-01-2015 at 09:48 #

      Hallo Ton,
      Ik heb even geaarzeld. Deze site is niet bedoeld voor reclame.
      Maar ik vond je product toch wel zo bijzonder dat ik het passend vind het hier bij mijn blog over ‘gemak in het zitten’ te voegen. Werkgericht gemak met jouw stoel voor dynamisch zitten.
      Succes met je bedrijf en je product!
      Hartelijke groet,
      Tjitske

Geef een reactie